Dieta w refluksie – zasady i przykładowy jadłospis

GERD, choroba refluksowa przełyku – co to takiego?

Choroba refluksowa przełyku (gastrosophageal reflux disease, GERD) to stan patologicznego cofania się treści żołądkowej do przełyku powodujący objawy kliniczne lub powikłania. To jedno z najbardziej powszechnych schorzeń gastroenterologicznych. Jego leczenie obejmuje farmakoterapię i zmianę stylu życia oraz diety. Do klasycznych objawów refluksu należy zgaga, puste odbijania, bóle w nadbrzuszu, czkawka czy nudności. Wyróżnia się postać nienadżerkową, nadżerkową i przełyk Barretta. U podstaw choroby leży dysfunkcja dolnego zwieracza przełyku znajdującego się w miejscu połączenia przełyku z żołądkiem. Niestety często pacjenci z refluksem zaniedbują takie aspekty, jak zmiana stylu życia czy modyfikacje dietetyczne opierając się wyłącznie na leczeniu farmakologicznym.

Odpowiednia dieta i nawyki w refluksie

Celem postępowania dietetycznego w chorobie refleksowej przełyku jest złagodzenie objawów chorobowych. Obejmuje ono zarówno leczenie farmakologiczne, jak również zalecenia dotyczące zmiany stylu życia, normalizacji masy ciała u osób z nadwagą czy otyłością, a także odpowiednie modyfikacje dietetyczne. W ostateczności stosowane są metody chirurgiczne. W przypadku refluksu stosuje się dietę łatwostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego.

Modyfikacja stylu życia powinna uwzględniać:

• Uniesienie wezgłowia łóżka o 15-20 cm – zmniejsza to ilość epizodów refluksu nocnego,
• Unikanie pozycji leżącej bezpośrednio po posiłkach,
• Zaprzestanie palenia tytoniu,
• Rezygnację z odzieży mocno uciskającej brzuch – obcisłe ubrania i ciasno zaciśnięty pasek mogą nasilać dolegliwości poprzez wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego,
• Unikanie pracy w pozycji pochylonej z naciskiem na brzuch,
• Odpowiedni odstęp pomiędzy ćwiczeniami a spożyciem posiłku

Podstawowe zasady odżywiania u pacjentów z GERD

Dieta ma za zadanie dostarczenie wszystkich składników odżywczych, ograniczenie produktów
i potraw pobudzających wydzielanie kwasu solnego, neutralizowanie soku żołądkowego, zapobieganie drażnieniu mechanicznemu oraz termicznemu błony śluzowej żołądka. Najważniejszym dieto zależnym czynnikiem ryzyka rozwoju GERD jest dieta bogatotłuszczowa. Istotne będą także:

• Unikanie w diecie wszystkich produktów, po których spożyciu dochodzi do wystąpienia dolegliwości (klucz do sukcesu to obserwacja własnego organizmu i modyfikacja na tej podstawie listy produktów dozwolonych i zakazanych),
• Spożywanie regularnie nieobfitych posiłków, co oznacza, że należy ich zaplanować 4-5, a nawet 6 w ciągu doby (bez pośpiechu, w spokojnej atmosferze – szybkie spożywanie posiłków przyczynia się do połykania dużych ilości powietrza, co wpływa na wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego),
• Nie popijanie posiłków dużą ilością płynów – zwiększa to ilość treści pokarmowej w żołądku, co ułatwia jej cofanie się,
• Nie spożywanie potraw, które są zbyt gorące lub zimne,
• Niepodjadanie 2-3 godziny przed snem,
• Unikanie kwaśnych soków owocowych, ostrych przypraw, tłustych potraw i produktów, alkoholu, mocnej kawy i herbaty, wyrobów czekoladowych, a także mięty,
• Gotowanie na parze, w wodzie, pieczenie w folii lub duszenie bez dodatku tłuszczu zamiast smażenia