Jak wybrać dobrego dietetyka?

Niezależnie od tego czy chcesz schudnąć, przytyć, przygotować sylwetkę do zawodów sportowych, zmienić swoje nawyki żywieniowe lub skorygować je w momencie alergii czy nietolerancji pokarmowej – warto poprosić o pomoc osobę specjalizującą się w tym temacie, czyli dietetyka. Niestety jest to zawód nieuregulowany prawnie, w związku z czym specjalistą od żywienia może nazwać się każdy zainteresowany tematem, niezależnie od wykształcenia czy poziomu wiedzy. Jak w takim razie z gąszczu ofert wybrać tę jedną osobę, której możemy zaufać?

Decyzja o skorzystaniu z usług dietetyka to tylko połowa sukcesu!

W pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę wykształcenie. Tak, jak mówiłam – w tym momencie nie rozróżnia się ustawowo osoby, która skończyła studia, weekendowy kurs dietetyczny czy po prostu schudła/ma sześciopak i/lub godny podziwu obwód bicepsa, więc uważa, że zna się na tej dziedzinie wiedzy nazywając się specjalistą. Dietetyka to nauka, nie opinia, więc warto znaleźć osobę, która swoją wiedzę opiera nie tylko o zasady zdrowego żywienia, ale również wiedzę z zakresu biochemii, fizjologii czy anatomii człowieka zdobytą na studiach. Wiadomości te nie pozostają bez znaczenia podczas kompleksowej opieki nad pacjentem, zwłaszcza w momencie chorób współtowarzyszących. Dietetyk decydując się na współpracę bierze przecież odpowiedzialność za zdrowie drugiego człowieka. Sam dyplom stanowi jednak tylko podstawę sukcesu.

Specjalizacja – istotna czy nie?

Jeśli Twój wybór bazuje na dylemacie pomiędzy dietetykiem klinicznym, a osobą bez tego tytułu i robi on na Tobie wrażenie – zmień kryterium! Jest to tylko przewaga marketingowa uzależniona od tego, czy dana uczelnia miała w swoim toku nauczania rozgałęzienie dające przyszłemu dietetykowi wybór, jakie przedmioty zostaną dodane do programu studiów na ostatnim roku. Co ważne, nie musi determinować ona faktycznego stanu wiedzy na dany temat. Dietetykę kliniczną można opanować na rewelacyjnym poziomie bez specjalizacji, bo Uniwersytet zdecydował się na program jednolity.

EBM – tajemniczy skrót

Evidence based medicine, czyli medycyna oparta o faktach to kolejne kryterium, na które warto zwrócić uwagę przeglądając oferty specjalistów. Bazowanie na oficjalnych wytycznych i stanowiskach opublikowanych przez szanowane instytucje czy badaniach naukowych wyeliminuje możliwość uzyskania nierzetelnych zaleceń dietetycznych opierających się o uznaniowe zdanie danego specjalisty. Jeżeli ktoś w swoich wpisach promuje niejedzenie owoców po 15, detoks sokowy czy nieuzasadnioną eliminację danych składników pokarmowych w diecie – nie warto powierzać mu swojego zdrowia, ponieważ praktyki te łatwo zanegować literaturą naukową.

Ciągły rozwój kluczem do sukcesu

Niezależnie od poziomu uzyskanej wiedzy dobry lekarz czy dietetyk nie może osiąść na laurach i zakończyć swojej edukacji, gdyż wytyczne dotyczące danych zagadnień mogą ulegać dynamicznym modyfikacjom. Specjalista godny polecenia to osoba dbająca o bieżącą aktualizację swojego zasobu wiadomości zawodowych. W tym temacie kluczowa jest praca własna, jak również udział w kursach, szkoleniach, warsztatach czy konferencjach naukowych.

Czy trener to dietetyk?

Kursy trenera personalnego zazwyczaj zawierają w swoim programie kilka godzin poświęconych podstawom dietetyki sportowej. Czy trener może więc zająć się rozpisywaniem diety? Według tego, co napisałam wcześniej – każdy może, ale nie każdy powinien. Osobiście znam trenerów, którzy zawód ten łączą ze studiami dietetycznymi, dodatkowymi kursami i stają się naprawdę kompetentnymi specjalistami. Osoby, które posiadają tylko podstawowe informacje oparte na programie kursu trenerskiego nie będą jednak autorytetami w dziedzinie dietoterapii.

U dietetyka

Nie istnienie coś takiego jak algorytmy pracy dietetyka, więc każdy specjalista może mieć swój własny styl realizowania danych usług i pomysł na prowadzenie swojego biznesu. Pewne punkty powinny jednak pozostać wspólne, a będą to:

• Dokładny wywiad żywieniowy połączony z analizą badań laboratoryjnych – dietetyk nie zajmuje się diagnostyką, warto jednak, aby wziął pod uwagę przedstawione mu wyniki badań. Na tej podstawie będzie mógł lepiej dostosować indywidualny jadłospis oraz, w razie potrzeby, zasugeruje kontakt z lekarzem. Wywiad ten uwzględnia szczegółową rozmowę na temat parametrów pacjenta, jego stylu odżywiania, trybu życia, wykonywanej aktywności fizycznej, nawyków, rodzaju wykonywanej pracy, możliwości przygotowania posiłków, preferencji żywieniowych, przyjmowanych leków czy suplementacji, a także analizę dzienniczka żywieniowego skrupulatnie przygotowanego wcześniej przez pacjenta;
• Jeśli jest to wizyta stacjonarna – dokładne pomiary masy ciała (często połączone z analizą składu ciała) czy obwodów. Dodatkowe, lecz nieobowiązkowe będzie użycie przez niego fałdomierza czy ciśnieniomierza (są to jednak usługi opcjonalne);
• Podejście indywidualne – jeśli płacimy niemałą kwotę za usługę indywidualną, dostajemy jadłospis, polecamy takiego specjalistę dwóm koleżankom, które wychodzą od niego z dietą 1:1 w odniesieniu do Twojej rozpiski – masz prawo być rozczarowany. Współpraca oparta na układaniu jadłospisów indywidualnych to zajęcie praco i czasochłonne, w związku z czym często mamy do czynienia z dietą „z szuflady”. Osobiście sama sprzedaję na swojej stronie diety gotowe, ale zaznaczam, że nie są one spersonalizowane, do tego cena jest nieporównywalnie niższa aniżeli w przypadku współpracy indywidualnej. Każdy człowiek jest inny i jeżeli decyduje się na wydanie dużej kwoty pieniędzy, aby otrzymać jadłospis „szyty na miarę” to właśnie to powinien dostać;
• Jednak nie każdy dietetyk układa diety – w związku z tym, że przygotowywanie spersonalizowanych jadłospisów bywa czasochłonne, a w pewnych przypadkach nawet niepraktyczne (nie każdy oczekuje przecież ścisłej rozpiski – jest to kwestia preferencji pacjenta), wiele dietetyków decyduje się na współpracę opartą o dzienniczek żywieniowy pacjenta w celu monitorowania jego postępów;
• Ustalony system konsultacji kontrolnych – stacjonarnych lub on-line tak, aby na bieżąco modyfikować potrzeby i preferencje pacjenta oraz realizowanie ustalonego wcześniej planu działania;
• Racjonalne podejście do suplementacji – na pewno kojarzysz popularne sieci dietetyczne, które proponują kosmicznie drogie dodatki do diety w postaci koktajli, błonnika i innych elementów, które koniec końców kosztują majątek, a na pewno przewyższają cenę samej usługi dietetycznej. Podstawą dostarczania sobie witamin i składników mineralnych zawsze powinna być dieta, a w niektórych, zawsze uzasadnionych przypadkach można rozważyć dodatkową celowaną suplementację (np. niedobory, określone stany fizjologiczne – ciąża, dieta wegańska, okres jesienno-zimowy kiedy każdy z nas powinien obowiązkowo suplementować witaminę D czy uprawianie sportu). Czasami warto zasugerować także konsultację na ten temat z lekarzem;
• Racjonalne podejście do gotowania – nie sztuką jest rozpisać komuś jadłospis, którego nie będzie w stanie realizować ze względu na nieumiejętność przygotowywania posiłków czy zbyt mały czas lub budżet na przedstawione mu propozycje;
• Nauka myślenia długofalowego pod kątem budowania nawyków żywieniowych zamiast diety „od do”.

Jak Ty możesz wpłynąć na przebieg wizyty tak, aby wyciągnąć z niej jak najwięcej?

Pytaj i bądź szczery – po prostu. Jeśli masz jakieś wątpliwości od razu weryfikuj je na bieżąco, nie zatajaj także istotnych czy wstydliwych informacji o danych nawykach lub niewygodnych problemach zdrowotnych. Pamiętaj także hasło, które zawarłam na początku wpisu – dietetyka to nauka, nie opinia. Nie upieraj się więc przy wyczytanych w Internecie racjach odnośnie danego sposobu żywienia, bo mogą mieć one niewiele wspólnego z rzeczywistym stanem wiedzy. Masz prawo grzecznie zapytać i zainicjować rozmowę na dany temat, ale to dietetyk powinien zweryfikować rzetelność tych informacji.

Czerwone lampki – kiedy uciekać z gabinetu?

Dobry dietetyk zdecydowanie powinien:

• Wytłumaczyć brak sensowności popularnego wskaźnika na analizatorach składu ciała, jakim jest wiek metaboliczny w przypadku konsultacji stacjonarnej;
• Unikać rozpisywania głodówek, detoksów, monodiet i skrajnych diet eliminacyjnych bez racjonalnego uzasadnienia;
• Znać swoje kompetencje i nie bawić się w lekarza pod kątem porad lekarskich (głównie dotyczy to diagnostyki – dietetyk może tylko zasugerować pewne kwestie);
• Znać swoje kompetencje i nie bawić się w psychologa, jeżeli nie ma odpowiedniej wiedzy na ten temat – często dotyczy to osób z zaburzeniami odżywiania, które wymagają współpracy wielokierunkowej z lekarzem i terapeutą, niekoniecznie ścisłego jadłospisu;
• Być cierpliwy, życzliwy i uprzejmy w stosunku do pacjenta, a także skupiony na trwającej konsultacji.

Efekty stosowania dietoterapii

Kiedy można być zadowolonym z usług dietetycznych? Efekty współpracy będą zależały od zaangażowania obydwu stron – zarówno pacjenta, jak i dietetyka. Jeżeli te warunki zostaną spełnione to można spodziewać się poprawy samopoczucia, wyników badań, łatwości przygotowywania posiłków i świadomości, że faktycznie pracujemy na efekt długoterminowy, bo dieta to styl odżywiania, a jeść będziemy przecież przez całe życie.